Spadki / Niegodność dziedziczenia
W pewnych sytuacjach spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia - zostaje on wówczas wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
Kto może domagać się uznania spadkobiercy za niegodnego?
Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. W szczególności wytoczyć takie powództwo mogą:
-
inny spadkobierca;
-
zstępni osoby, która odrzuciła spadek;
-
zstępni osoby wydziedziczonej;
-
wierzyciel spadkodawcy;
-
prokurator
-
gmina ostatniego m-ca zamieszkania spadkodawcy.
W jakim terminie można domagać się uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia?
Z żądaniem takim może wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku.
Kiedy spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia?
Zgodnie z art. 928 kodeksu cywilnego spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
-
dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
Za ciężkie przestępstwo rozumiane są w szczególności takie kategorie czynów karalnych, jak przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (art. 148-162 kk), przeciwko wolności (art. 189-193 kk), przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (art. 197-205 kk), przeciwko rodzinie i opiece (art. 206-211a kk) oraz przeciwko czci i nietykalności cielesnej (art. 212-217 kk).
Uwaga! Dla uznania spadkobiercy za niegodnego nie ma znaczenia termin przedawnienia danego przestępstwa, ani zatarcie skazania.
-
podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
Uznanie za niegodnego z w/w przyczyny możliwe jest jedynie w sytuacji nastąpienia skutku w postaci sporządzenia/niesporządzenia albo odwołania/nieodwołania testamentu. Jeżeli zatem spadkodawca pomimo podstępu albo groźby nie wykonał/zaniechał w/w czynności art. 928 pkt nie będzie miał zastosowania.
-
umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
We wszystkich wskazanych wyżej przypadkach spadkobierca musi celowo dążyć do zniweczenia skutków testamentu.
W jakim terminie można wystąpić o uznanie spadkobiercy za niegodnego?
Z żądaniem uznania spadkobiercy za niegodnego można wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym zainteresowany dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku (tj. od dnia śmierci spadkodawcy). W/w termin ma charakter zawity, tzn. sąd uwzględni go z urzędu, bez konieczności powoływania się na niego przez stronę pozwaną.
Przebaczenie spadkodawcy
Zgodnie z art. 930 kodeksu cywilnego „Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył”.
Przebaczenie może być wyrażone w dowolnej formie przez każde zachowanie się spadkodawcy, które ujawnia jego zamiar przebaczenia spadkobiercy niegodnemu w sposób dostateczny (wyraźny lub dorozumiany).